Tarım ve Orman Bakanlığının desteğiyle bu yıl 3’üncüsü düzenlenen “Ulusal Yaban Hayvanları Kongresi” Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (Van YYÜ) ev sahipliğinde başladı.
Van Evliya Çelebi Uygulama Otelinde düzenlenen ve 3 gün sürecek olan Ulusal Yaban Hayvanları Kongresi, Türkiye’nin dört bir yanından akademisyenler ve doğa bilimcileri katılmasıyla başladı. “Doğaya ilk günkü gibi” sloganıyla düzenlenen kongre; Ankara Üniversitesi, Atatürk Üniversitesi, Bingöl Üniversitesi, Dicle Üniversitesi, Kafkas Üniversitesi ve İstanbul Cerrahpaşa Üniversitesi gibi 18 üniversitenin iş birliğiyle gerçekleşti. Kongrede, doğa ve yaban hayatı üzerine yapılan güncel bilimsel çalışmalar sunulacak, Türkiye’nin yaban hayatına dair önemli veriler, araştırmalar ve koruma stratejileri ele alındı.
Kongreye videolu mesaj gönderen Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı ise ülkenin biyoçeşitliliğine dikkat çekerek, Anadolu parsının fotokapana yansıyan yeni görüntülerini paylaştı.
“Türkiye’nin biyoçeşitlilik haritası ortaya çıkarıldı”
Kongrede bir konuşma yapan Doğa Koruma ve Milli Parklar (DKMP) Genel Müdürü Kadir Çokçetin, Türkiye’nin dünya üzerindeki en zengin biyoçeşitliliğe sahip ülkelerden biri olduğunu belirtti. Avrupa’da yaklaşık 15 bin bitki türü bulunurken, Türkiye’de sadece 12 bin civarında bitki türünün mevcut olduğuna dikkat çeken Genel Müdür Çokçetin, “Bu da ülkemizin, neredeyse tek başına bir Avrupa kıtasıyla eşdeğer düzeyde biyoçeşitliliğe sahip olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte, dünyada sekiz bitki gen merkezi bulunmaktadır ve bu merkezlerin üçünün kesiştiği tek ülke Türkiye’dir. Bu özelliğiyle ülkemiz, biyoçeşitlilik açısından adeta bir kıta niteliği taşımakta ve aynı zamanda dünya kuş göç yolları açısından da stratejik bir konumda yer almaktadır. Peki, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü olarak biz bu konuda ne yapıyoruz? Bu alanda önemli bir proje olan ‘Ulusal Biyoçeşitlilik Veritabanı’ oluşturulmuştur. Proje kapsamında; 12 bin 141 flora ve bin 263 fauna türü olmak üzere toplam 13 bin 404 takson tespit edilmiştir. Damarlı bitkiler, memeliler, kuşlar, iç su balıkları, sürüngenler gibi gruplarda hem literatür taramaları hem de arazi çalışmaları yapılmış; elde edilen tüm veriler ‘Nuh’un Gemisi’ adlı veritabanına kaydedilmiştir. Bu çalışmalar sonucunda Türkiye’nin biyoçeşitlilik haritası ortaya çıkarılmıştır. Bu kapsamda elde edilen 1 milyon 900 binin üzerindeki veri, şu anda veritabanımızda kayıtlı durumdadır. Son yıllarda yaban hayatının önemi daha da belirgin hale gelmiştir. Özellikle pandemi süreciyle birlikte doğa ile insanın iç içe ve barışık yaşamasının ne denli gerekli olduğu daha iyi anlaşılmış; yapılan araştırmalar, birçok türün ekosistemler açısından kilit faktör olduğunu ortaya koymuştur” dedi.
“Anadolu parsı fotokapanlar sayesinde yeniden görüntülendi”
Geçmişte Anadolu parsının Türkiye’de neslinin tükendiğinin düşünüldüğünü, ancak izinin sürülmeye devam edildiğini hatırlatan Çokçetin, “1970’li yıllardan sonra uzun süre görüntülenemeyen Anadolu parsı, son yıllarda fotokapanlar sayesinde yeniden görüntülenmiştir. Bu gelişme, türün tamamen yok olmadığını ve belirli bölgelerde yaşamını sürdürdüğünü göstermiştir. Bu bölgeler, koruma altına alınmış olup güvenlik gerekçesiyle yerleri kamuoyuyla paylaşılmamaktadır. Şu anda birkaç lokasyonda varlığını tespit ettiğimiz Anadolu parsını takip ediyor, bu türün çoğalması ve gelecek nesillere aktarılması için bilimsel çalışmalar yürütüyoruz. Özellikle türün çoğaltılmasına yönelik bilim insanlarıyla iş birliği içerisindeyiz” diye konuştu.
Bu tür organizasyonların zor bir şekilde düzenlendiğini dile getiren Türk Veteriner Hekimleri Birliği Merkez Konseyi Başkanı Ali Eroğlu ise kongrenin ülkeye hayırlı olmasını temenni etti.
“Sorunların üstesinden gelmek bizim elimizdedir”
Van YYÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Aydın Görmez de Anadolu’nun yüzyıllardır farklı medeniyetlere ev sahipliği yaptığını belirterek, “Bu coğrafya yaban hayatı bakımından önemli bir yere sahiptir. Ağrı Dağı eteklerinde dolaşan boz ayılar, gökyüzünde süzülen kartallar, Van Gölü’nde yaşayan inci kefali ve diğer birçok canlı türleri bu toprakların bize emanetidir. İklim değişikliği, kaçak avcılık ve canlıların yaşam alanlarının daralması gibi birçok sorunla karşı karşıyayız. Bu sorunların üstesinden gelmekte bizim elimizdedir” şeklinde konuştu.
Bölgenin coğrafi konum ve şartları nedeniyle yaban hayvanların popülasyonu konusunda zengin olduğunu ifade eden DKMP 14. Bölge Müdürü Melikunnas Özkaya ise “Ülkemizdeki biyoçeşitliliği kıyasladığımızda, ülkemizde bulunan 12 bin 141 bitki türünün 4 bin 850’si ve 3 bin 148 endemik türün 465’i bölgemizde bulunmaktadır. 132 memeli türün 31’i ve 457 kuş türünün 293’ü bölgemizin sulak alanlarında yaşamaktadır. Kongrenin bölgemizde düzenlenmesi tesadüf değildir aksine biyolojik zenginliğimizden dolayı burada yapılmaktadır” dedi.
Etkinlik hakkında bilgi veren Van YYÜ Yaban Hayvanları Koruma ve Rehabilitasyon Merkezi Müdürü Prof. Dr. Lokman Aslan da kongrenin hem akademik dünyaya hem de doğa koruma çalışmalarına katkı sunacağını dile getirerek, şunları söyledi:
“2015 yılında ilk kongremizi düzenlediğimizde sonuç beyannâmesi olarak 5 maddenin tamamı da hayata geçti. 2022 yılında tekrardan düzenlediğimiz kongre sonucunda ise sonuç beyannâmesinin 9 maddesi uygulandı. Bundan sonra doğaya, yaban hayvanlarına daha fazla çalışacağımızın sonucu olarak görüyorum. Kongre öncesi 18 üniversitelerimizin tamamıyla görüştük. Üniversitelerimizin, kurumlarımızın, belediyelerin ve sivil toplum örgütlerinin katılımı ve ilgisi bizi çok mutlu etti.”
Kongre, DKMP Genel Müdürü Kadir Çokçetin’nin katılımıyla tedavisi tamamlanan yırtıcı kuşların doğaya salınmasıyla devam etti.
