Türkiye, kültür varlığı kaçakçılığıyla mücadelede örnek bir çalışmaya daha imza attı. M.Ö. 200 ile M.S. 600 yılları arasında Peru’nun kuzey kıyılarında hüküm süren Moche (Mochica) kültürüne ait tarihi bir kolye Peru’ya iade edildi.
13 Mayıs’ta Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde gerçekleştirilen törende, Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Gökhan Yazgı ile Peru’nun Ankara Büyükelçisi Cesar Augusto De Las Casas Diaz’ın katılımıyla kolye Peru yetkililerine teslim edildi. Törene ayrıca Dışişleri Bakanlığı temsilcileri ve müze yetkilileri de iştirak etti. Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Gökhan Yazgı törende yaptığı konuşmada, Türkiye ile Peru’nun kültür varlığı kaçakçılığına karşı ortak tehditlerle mücadele ettiğini vurgulayarak, “Bu eser yalnızca bir takı değil, bir medeniyetin hafızasıdır. Onu ait olduğu topraklara teslim etmek, insanlığın ortak hafızasını onarma yolunda atılmış anlamlı bir adımdır” dedi. Yazgı, UNESCO 1970 Sözleşmesi çerçevesinde yürütülen iade sürecinin iki ülke arasındaki kültürel iş birliğini güçlendirdiğine de dikkat çekti.
Peru Büyükelçisi De Las Casas Diaz ise Türkiye’nin gösterdiği hızlı ve etkin iş birliği için teşekkür ederek, “Bu kolyenin iadesi yalnızca resmi bir prosedür değil, aynı zamanda dostluğun ve kültürel anlayışın da güçlü bir ifadesidir” dedi. Büyükelçi ayrıca, Mochica kültürünün Peru’nun kimliğinin ve ulusal gururunun ayrılmaz bir parçası olduğunu vurguladı.
İade edilen kolyenin 1960’lı yıllarda bir Türk vatandaşı tarafından Peru’dan edinildiği ve 2021 yılında yetkililere başvurularak orijinalliğinin araştırılmasının talep edildiği öğrenildi. Yapılan bilimsel incelemeler sonucunda eserin Peru Kültür Bakanlığı uzmanlarınca Moche kültürüne ait olduğu tespit edildi. Eseri elinde bulunduran Türk vatandaşı, kolyenin Peru’da koruma altında olduğu bilgisine ulaşır ulaşmaz gönüllü olarak iade sürecini başlatarak, örnek bir davranış sergiledi. Kolye, 23 Ocak 2025 tarihinde Anadolu Medeniyetleri Müzesi’ne teslim edilerek koruma altına alındı. İade sürecinin Peru ile Türkiye arasındaki diplomatik ilişkilerin 75. yılına denk gelmesi de, bu iş birliğine sembolik bir anlam kazandırdı.
Türkiye, kültür varlığı kaçakçılığıyla mücadelede yürüttüğü çalışmaları sürdürürken, kültürel mirasın korunmasına yönelik uluslararası iş birliklerine de katkı sağlıyor.
