Enerji maliyetlerinin esnaf ve sanatkârlara yük getirdiğini vurgulayan TESK Genel Başkanı Bendevi Palandöken, “Son yapılan zamlarla birlikte doğalgaza gelen artışla esnafın mağduriyeti de artacak. Tabii bu durum fiyatlara yansıyacak. Enflasyonun yükselmesine, maliyetlerin artmasına sebep olacak. Bununla ilgili esnaf için özel bir tarife yapılması lazım” dedi.
Palandöken, “Enerji sektörü, esnafın en büyük girdi maliyetleri içerisinde yer alıyor. Artık birçok müessesede ya elektrikli ya da doğalgazlı fırınlar kullanılıyor. Üretimin en büyük kalemi olan enerji maliyetleri, esnafı mağdur ediyor. Elektrikte sanayiciye ayrı, konuta ayrı tarife uygulanırken esnaf ise ticarethane kapsamında kullandığı elektrik bedellerini en yüksek tarifeden ödüyor. Konutlarda elektrik tasarrufu yapılması için çeşitli tedbirler alınırken, esnafın da dükkânının aydınlatılması hem can güvenliği hem de mal güvenliği açısından önemli. Sokaklar aydınlık olursa insanlar o caddede, sokakta, mahallede güvenli bir şekilde gezebilir” dedi.
“Esnafın üzerindeki enerji maliyeti yükü hafifletilmeli”
Esnafın korunması gerektiğini belirten Palandöken, “Aynı şekilde tabela da önemlidir. Sokağı aydınlatmazsa o sokak, o semt işlevini kazanamaz. Yapılması gereken, esnafın tarifelerinin biraz daha düşük olmasıdır. Doğalgaza yüzde 25 civarında bir zam yapıldı. Bu çok büyük bir rakam. Maliyetin dörtte biri kadar bir artış anlamına geliyor. Yani 1 liralık maliyete yüzde 25 eklendiğinde bu bedel daha da yükselecek. Esnafın gelirinin artması için alternatif çözümler üretilmesi gerekiyor. Yoksa esnaf zaten ayakta zor duruyor. Elektrik parası, doğalgaz parası, aynı şekilde sosyal güvenlik primleri ve diğer girdi masrafları esnafı perişan ediyor. Esnaf ve zanaatkârsız bir toplumda enflasyonla mücadele uzun sürecek gibi görünse de, esnafın ayakta kalma süresinin azaldığını herkes görebiliyor. Bunun için elektrik ve doğalgaz tarifelerinde düzenleme yapılmalı. Bu kalemler girdi maliyeti olarak kabul edilirse; bir pastacının, bir simitçinin, bir fırının, bir bakkalın buzdolabı ya da bir kasabın kullandığı elektrik maliyetleri vatandaşa bu kadar yansımaz. Bu tür zamlar yapılırken, fiyatların kontrol edilebilmesi ve maliyetlerin azaltılabilmesi için önlem alınması gerekiyor. Klimalar çalışacak, sokak aydınlatılacak, tabelalar yanacak. Dolayısıyla o cıvıltı, o parlaklık, o dükkânların hangi mesleği icra ettiğini gösterecek şekilde korunmalı” diye konuştu.
“Bu zamlar ekonomik düzelme yerine zarar verecek”
Zammın çare olmadığını ifade eden Palandöken, “3 girdi çok önemli: birincisi elektrik, ikincisi doğalgaz, üçüncüsü su. Dördüncüsü de işçi maliyetleri. Ayrıca bilindiği üzere iş yeri kiralarıyla ilgili sıkıntılar da devam ediyor. Artık mal sahipleri, ’10 yılı doldurdun, iş yerimi boşalt’ demeye başlıyor. Esnaf ise ancak 10 yıl içinde müşteri potansiyelini oluşturabiliyor. Bu durumda dükkânını boşaltmak zorunda kalması, işsiz kalmasına neden oluyor. Hem Maliye Bakanlığı hem Enerji Bakanlığı hem de Ticaret Bakanlığı bir araya gelip, esnafın bu mağduriyetini gidermeli. Diğer taraftan biliyorsunuz, esnaf artık kamu hizmeti gören bir kurum hâline geldi. Ticarethanelerin tasarruf yapma gibi bir lüksü yok. Mecburen bu enerjiyi kullanmak zorundalar. Teknoloji gelişiyor. Herkes artık işini elektrik ya da doğalgazla yapıyor. Eskisi gibi odun, kömür kullanılmıyor artık. Gaz lambası da kalmadı. Bu gelen maliyetler dar gelirli esnafı mağdur ediyor. Bununla ilgili bir an evvel tedbirlerin alınması elzem oldu. Dolaylı vergilendirme de aynı şekilde, ÖTV’de KDV’de fiyatların yükselmesi yine vatandaşa yansıyor, küçük esnaf ayakta kalamıyor. Bu zamlar ekonomideki düzelme yerine zarar getirecek. Ekonomik tedbirler başarılı bir şekilde düşüş eğilimine girmeli; mevsimsel de olsa herkesin mustarip olduğu bir konu. Her artış, devletin gelirini artırması gereken bir kalem olarak görülse bile, bu zamların hem tüketiciye hem de bu ticareti yapan insanlara önemli bir yük getirdiği, dolayısıyla maliyetin yine dar gelirliye yansıdığı herkes tarafından biliniyor. Bu zamlardan kaçınmak lazım. Zam çare değil” diye konuştu.
