Başiskele’nin Kitaphanesi’ne konuk olan İstanbul Medeniyet Üniversitesi Sanat, Tasarım ve Mimarlık Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ali Tan, hem ney enstrümanının tarihçesini anlattı hem de müzik dinletisiyle kulakların pasını sildi.
Başiskele Belediyesi’nin “Kitaphane Kültür Söyleşileri” programları kapsamında tarih, edebiyat, kültür ve sanat alanında uzman isimler vatandaşlarla bir araya gelmeye devam ediyor. Başiskele’nin kültürel, bilişsel ve entelektüel birikimine büyük katkı sunan Kitaphane, dün akşam İstanbul Medeniyet Üniversitesi Sanat, Tasarım ve Mimarlık Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ali Tan ile “Dinle Ney’den” söyleşisine ev sahipliği yaptı. Başiskele Belediye Başkanı Yasin Özlü’nün de katılım gösterdiği söyleşi programda Prof. Dr. Ali Tan hem ney enstrümanının tarihçesini anlattı hem de müzik dinletisiyle kulakların pasını sildi. Tarihçi yazar Volkan Şenel’in moderatörlüğünde gerçekleştirilen söyleşide önce Prof. Dr. Tan’ın özgeçmişi hakkında bilgiler verildikten sonra ney ile ilgili önemli bilgiler anlatıldı.
“Eskiçağlardan bu yana Doğu’da kamıştan yapılan dilsiz sazlar için ney kelimesi kullanılagelmiştir”
Neyin en eski nefesli enstrümanlardan olduğunu söyleyen Ali Tan, “Kamıştan yapılmış müzik aletlerinin en eski örneklerine Mezopotamya’daki kazılarda rastlanmıştır. Sümerler yukarıdan aşağıya doğru üfleyerek çalınan kamış boruları ’ka-gı’, ’tigi’, ’ni’, ’na’ gibi kelimelerle ifade etmişlerdir. Dilli borulara Sümerce’de ’nâ’ ismi verildiğine göre nây kelimesinin bu isimden geldiği söylenebilir. Anadolu’nun birçok yerinde kamışa ‘kargı’ denildiği göz önüne alındığında ‘ka-gı’ kelimesinin de ney’in yapıldığı kamış bitkisiyle olan benzerliğinden söz edilebilir. Eskiçağlardan bu yana Doğu’da kamıştan yapılan dilsiz sazlar için ney kelimesi kullanılagelmiştir” dedi.
“Ney’in bu coğrafyaya mal olmasında Mevlana’nın büyük katkısı oldu”
Ney’in tarihçesi içerisinde 13. yüzyıldan itibaren Anadolu’da İslam tasavvufunun simgesi haline geldiğini söyleyen Ali Tan, “Ney’in bu coğrafyaya mal olmasında büyük mutasavvıf Mevlana Celâleddin-i Rûmî Hazretleri’nin büyük katkısı oldu. Kendisinden sonraki yüzyıllarda da birçok neyzen, ney kültürünün ve metodunun gelişmesine büyük katkı sağlamışlardır” diye konuştu.
Ney üfleme teknikleri hakkında da konuşan Prof. Dr. Ali Tan katılımcılara ney dinletisi de gerçekleştirdi. Program sonunda ilçe Belediye Başkanı Yasin Özlü de katılımlarından ve paylaştığı bilgilerden dolayı Prof. Dr. Tan’a teşekkür ederek kendisine tablo takdim etti.
