Mersin Büyükşehir Belediyesine bağlı Mersin Su ve Kanalizasyon İdaresi (MESKİ) Genel Müdürü İrfan Korkmaz, 256 milyon Euro’luk yeni yatırım planlandığını belirterek, “Kuracağımız GES’lerle enerji tüketimin yüzde 50’ye yakınını temiz enerjiyle sağlayacağız” dedi.
Korkmaz, katıldığı bir programda MESKİ’nin yatırımlarını anlattı. En önemli konulardan bir tanesinin kayıp-kaçakla mücadele olduğunu vurgulayan Korkmaz, teknolojiyi kayıp-kaçakla buluşturduklarının altını çizdi. Fiziki ve idari kaçaklara değinen Korkmaz, “Bir şeyi ölçmeden geliştirip yönetme şansınız yok. Önce ölçmeniz lazım. Ne kadar su geliyor, ne kadar su gidiyor, ne kadarını ölçüyorsunuz? Bunun ne kadarını tahakkuk haline getirip, vatandaşlardan topladığınız faturalar toplamından ne kadar farkınız oluşuyor? Bunlar kaba yöntemler. Bunu mahalle veya sokak bazlı düşürebilmeniz için teknolojik yatırımlara ihtiyacınız var. Ne yapıyoruz? Mesela bir sızıntı ekibimiz var. Gece dinliyor, gündüz tamir ediyoruz. Bununla ilgili 11 bin 701 sızıntıyı gece akustik dinleme cihazlarımızla yaparak, arızaların sayısını yüzde 46 oranında azaltmış durumdayız. Arkadaşlarımız, suyun serüvenini bu merkezden izliyorlar. Debi miktarlarını, basınçlarını buradan takip ediyoruz. Kayıp-kaçak konusunda vatandaşlarımıza da çok büyük işler düşüyor. Vatandaşlarımızın ’Teksin’ uygulaması ihbar hatlarımıza çalıntı kaçaklarını bildirmelerini istiyoruz” diye konuştu.
Teknolojik yatırımlarda uzaktan okumalı sayaçlar dönemini başlattıklarının bilgisini veren Korkmaz, “Yenişehir ilçesini kısa bir sürede bitireceğiz. 50 bin abone şu an aktif. Sayaçların değişiminde bile birçok katkı sağlıyoruz. Onları da izleyip müdahaleler konusunda avantaj sağlamış oluyoruz. Birçok yöntem var. Yani şu anda enerji, sayaç, güvenlik SCADA’larını, SCADA’nın temelini oluşturan DMA alanlarını oluşturuyoruz. İzole bölgeler oluşturuyoruz. Kayıp-kaçağın azaltılmasına yönelik bölgesel bazlı ölçümleri elde ederek analizliyoruz” ifadelerini kullandı.
Hibe ve kredilerle birlikte hayata geçirecekleri projeleri anlattı
Korkmaz, Fransız Kalkınma Ajansı (AFD) FRIT (Suriyeli mültecilerin barındığı şehirlere verilen hibe veya kredi) paketindeki 39 milyon Euro’luk paylarından bahsederek, “Tüm Mezitli ilçemizin içme suyu komple değişecek. Yaklaşık 500 bin metrelik bir proje. Bir diğeri çok meşhur, kangren olan Tömük ve Arpaçbahşiş kanalizasyon sorununa yönelik, hem kanalizasyon şebekesi hem arıtması hem de derin deniz deşarjı olarak 2. projemiz burası. Bir de Akdeniz ilçemizin Kazanlı, Homurlu ve Toroslar mahallelerini kapsayan bir kanalizasyon projemiz var. Bu paket epey olgunlaştı. Hatta Mezitli içme suyu ihalemiz 9 Şubat’ta. Süreç yıllar aldı aslında. Hem MESKİ ayağı hem İller Bankası koordinesinde yürüyen bir proje bu, hem de Fransız Kalkınma Ajansı’nın. Onaylarla ve sürekli revizyonlarla ilerleyen bir ihale dönemi oldu. Onların da ihale tarihinin önümüzdeki ay netleşmesini bekliyoruz” şeklinde konuştu.
6 Şubat depremiyle birlikte 7, 8, 9 Şubat’taki su tüketimi verilerine göre yaklaşık 300-400 bin civarında depremzedeyi Mersin’de ağırladıklarına değinen Korkmaz, uzun vadeli kredi veya hibelere ihtiyaç olduğunu belirterek; “Verilerimize göre 250-300 bin arasında bir nüfus Mersin’e yerleşmiş durumda. Başkanımızın çağrıları, kurumsal görüşmeler, Ankara’ya gidip gelinmeler sonucunda yatırımlar konusundaki aciliyetimizi anlattık. Uluslararası kuruluşlar geldi, kendimizi ifade etme imkânı bulduk. Bize destek çıkılması gerektiğini, kangren olan konuların olduğunu, tesislerin kapasitesinin artırılmasına yönelik desteğe ihtiyacımız olduğu kanaati ile anlattık. Bu haberi bir müjde niteliğinde verebiliriz. 9 projeye 70.7 milyon Euro’luk bir kredi çıktı. Batıdan başlarsak Yeşilovacık, arıtması olacak paketin içinde. Atakent, Atayurt, Arkum Ortak Arıtma Tesisi olacak. Silifke’nin ekonomik ömrü biten atık su arıtma tesisinin yenisi olacak. Mevcuttaki Karaduvar Arıtma Tesisimizin ikinci kademesi olacak. Kapasitesi genişleyecek. Bunların projeleri hazırdı. Tabii bu büyük projeleri öz kaynağınızdan yapmanız çok zor. Mutlaka bir kredi ve hibe desteğinize ihtiyacınız var. Uzun vadeli kredilere veya hibelere ihtiyaç var. Tarsus, mevcuttaki arıtmamızın ikinci kademesi var. Bir de Yenice arıtma. Bir de 3 projemiz derin deniz deşarjlarına yönelik mevcutta arıtması olan, bir tanesi Kızkalesi, bir tanesi Bozyazı, bir diğeri de Çeşmeli-Kargıpınarı ortak arıtma tesislerimizin çıkış derin deniz deşarjları için meclis kararlarımız alınmış durumda. Alt hibe anlaşmaları imzalanmış durumda. Süreç ilerliyor” ifadelerini kullandı.
“Toplam tüketimin yüzde 50’ye yakınını temiz enerjiyle sağlayacağız”
En yüksek tüketim kalemlerinden bir tanesinin enerji olduğu bilgisini veren Korkmaz, şöyle devam etti; “2022’deki bütçeye koyduğumuz enerji giderimizin toplamı, yıllık projeksiyonumuza göre 130 milyondu. 2021 yılında yaptığımız bütçede. 2024’deki bütçemizde bu bedel, 1 milyar 250 milyon şu anda. İçme suyu temini ve atık su arıtma tesisi sektöründeki harcamalarımızın hepsi yüzde 100’ü enerji tüketimine, enerjiye dayalı. Burada da çok ciddi yatırımlar gerekiyor. Yani yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanmanız lazım. Biz onda da hiç boş durmadık. 2020 yılında yaptığımız birinci etap ihaleyle, 3 tesisimizdeki çatı tipi GES santralimizi bitirdik. Şimdi bitmekte olan 4 tesisimize yönelik yapılan 1,5 megawatt, birinci etabımız 3 megawattı, bu 1,5 megawatt. Yaklaşık şu anda izin ve bağlantı anlaşmalarının sürdüğü, projeleri hazır olan 15 megawata yakın bir yatırım bizi bekliyor. İzinler alındığı gibi bütçesi hazır, ihaleye çıkılacak.”
Karaduvar Atık Su Arıtma Tesisinde biyogazdan, arıtma çamurundan elde ettikleri enerji olduğunu anımsatan Korkmaz, “Sadece biyogaz enerjisiyle biz yönetimi devraldık. Toplam tüketimin sadece yüzde 2’sini karşılar haldeydi. Şimdi biz bunu yüzde 6’ya çıkardık. Yani şu andaki verilerimiz yüzde 6. İkinci etap bitmek üzere. Karaduvar ve diğer tesislerimizdeki GES yatırımlarımızın çok yakında zaten açılışı gerçekleşecek. Onların devreye alınmasıyla bu oran yaklaşık yüzde 8’e ulaşacak. Yenilenebilir enerji kaynaklarının toplam tüketime oranından bahsediyorum. Toplamda 15 megawattlık GES yatırımları sonrasında hedefimiz 2024 sonunda toplam tüketime oranının yüzde 21’ine ulaşmak. Erdemli’de Karaahmetli Mahallemizde 250 dönümlük bir hazine arazisi var. Oranın fizibilitesini yaptırdık. Yaklaşık 20 megawattlık bir GES çıkabilecek durumda. Onunla ilgili tahsis taleplerimiz yapıldı. Eğer onay çıkıp da oradaki yatırıma yön verilirse ve onu da bitirirsek, bizim yenilenebilir enerji kaynaklarının toplam tüketime oranı yüzde 46’ya ulaşacak. Yüzde 50’ye yakınını temiz enerji ile sağlamış olacağız. Çok büyük bir oran yüzde 46. Bu oran Türkiye genelinde yüzde 7’lerde” dedi.
Sahillerle ilgili yapılacak projelerden bahseden Korkmaz; “Avrupa İmar ve Kalkınma Ajansı’ndan sağlanacak 70.7 milyon Euro’luk paketin içindeki projelerle sahilleri de kurtarıyoruz. Atakent, Atayurt, Arkum’un arıtmasını yapıyoruz. Silifke AAT’yi yeniliyoruz. Tömük ve Arpaçbahşiş’i bitiriyoruz. Anamur’a kadar bu hinterlantta bir eksiğimiz kalmayacak” diye konuştu.
“Türkiye’de ilk olan Güvenlik SCADA’sı kurduk”
Su, enerji, sayaç ve güvenlik SCADA’larının bilgisini aktaran Korkmaz, şu ifadeleri kullandı: “Burası 4 merkez. Aslında SCADA değil, artık buranın adı İleri Teknoloji İzleme ve Kontrol Merkezi’ne dönüştü. Su SCADAsı, ilk kurduğumuz merkez, en kompleks merkez burası. Su SCADA’sıyla biz 89 depoyu, 97 tane terfi merkezini, 34 izole bölge dediğimiz alanları, 466 adet basınç noktalarını ve 12 adet atık su arıtma tesisimizi buradan kontrol edebilir durumdayız. İzliyoruz ve kontrol ediyoruz. Bu il nüfusunun yüzde 83’üne tekabül ediyor. Bunun hemen yanında enerji SCADA’mız var. Enerji tesislerimizin 430 adedini buradan bütün tüketim değerlerine, jeneratörlerin devreye girip girmediğine kadar birçok konularda takip şansımız var. Onun yanında sayaç SCADA’mız var. Yani uzaktan okumalı sayaç döneminin 50 binini bitirdik, 70 bin tanesinin ihalesi bitti. Onun sahadaki çalışmaları başladı. Artık bütün Mersin’e yayılarak devam edeceğiz. Bunlar, uzaktan açma ve kesme vanalı ve müdahale durumunda kendini kilitleyebilecek durumda. Uzaktan radyo frekansı ile okunacak. Okumacı göndermenize gerek yok artık. Yani işgücünden de tasarruf edilecek. Türkiye’de ilk olan 150 tane stratejik tesislerimize, 150 lokasyonda güvenlik SCADA’sı kurduk. Hem burada uyarıyor hem tesiste uyarıyor. Tesise yaklaştığınızda ’bu tesis izleniyor’ tarzında sesli bir megafondan uyarımız var. Bu da Türkiye’de bir ilk oldu.”
