Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Özbekistan ile ikili ticaretin 3 buçuk milyar dolara ulaşmış durumda olduğunu belirterek, “Hedefimiz Cumhurbaşkanlarımız tarafından belirlenmiş durumda, 5 milyar dolar. İnşallah Kuchkarov ile birlikte iş dünyasının desteği ile bu hedefe en yakında zamanda ulaşıp yeni hedefler belirleyeceğiz” dedi.
Özbekistan heyetinin Türkiye ziyareti kapsamında, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ve Özbekistan Başbakan Yardımcısı ve Ekonomi ve Maliye Bakanı Jamshid Kuchkarov başkanlığında Türkiye-Özbekistan Yuvarlak Masa toplantısı düzenlendi. Toplantı, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, Ticaret Bakan Yardımcısı Mustafa Tuzcu, Özbekistan Başbakan Yardımcısı Kuchkarov’un yanı sıra Özbekistan Yoksulluğu Düşürme ve İstihdam Bakanı Behzod Musaev, Özbekistan Sağlık Bakanı Amrillo Inoyatov, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, DEİK Başkanı Nail Olpak, Özbekistan Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Davron Vahabov ve iş adamlarının katılımıyla TOBB’da yapıldı. Toplantıda, iş dünyasının görüş ve önerileri dinlendi. Toplantının ardından Yılmaz, Hisarcıklıoğlu ve Kuchkarov, Türkiye-Özbekistan İş Forumu’na katılarak açılış konuşması yaptı.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, Türkiye’nin ekonomik büyümesini sürdürdüğünü ifade ederek, “Son göstergeler de Türkiye ekonomisinin gücünün ve güvenilirliğinin en belirgin işaretleridir. Türkiye ekonomisi son 20 yılda yıllık ortalama yüzde 5,4 oranında büyümüştür. Aynı dönemde dünyanın yıllık ortalama 3,6 büyüdüğünü düşünürseniz bu performansın ne kadar önemli olduğunu görürsünüz. 20 yıl boyunca her yıl her yıl 1,8 oranında dünya performansının üzerinde büyümüş durumdayız. 2023 yılının ilk 9 ayında da yüzde 4,7’lik bir büyümemiz söz konusu” dedi.
Uluslararası tahminlere göre yıl sonunda 1 trilyon doları aşan bir ekonomik büyümeye ulaşmış olacaklarını aktaran Yılmaz, “Bizim Orta Vadeli Program’daki tahminimiz, 1 trilyon 70 milyar dolara yakındı. Bunun da üzerinde bir gerçekleşme olacak. Bugünden geçmişe dönük 12 ay gittiğimizde 1 trilyon 70 milyar doları geçmiş durumdayız. 1.1 trilyon dolara yakın bir seviyede bu yıl ekonomik büyüklüğümüzü gerçekleştirmiş olacağız. Bu bizi dünyada nominal dolar bazında 17. büyük ekonomi yapıyor. Satın Alma Gücü Paritesine göre durumumuz daha da iyi. Bu pariteyle Türkiye ekonomisi dünyanın 11. büyük ekonomisi konumunda” diye konuştu.
Yılmaz, temel öncelik olarak enflasyonu belirlemiş durumda olduklarının altını çizerek, “Enflasyonu düşürmek için, tek haneli rakamlara tekrar indirmek için gayret sarf ediyoruz. Gelecek yılın ortalarında itibaren izlediğimiz politikaların neticesini göreceğiz. Belirgin bir şekilde yıllık bazda düşüş gerçekleşecek. Aylık bazda düşüşler başladı. Enflasyon bir ivme kaybı içinde. Yıllık bazda düşüşü gelecek yılın ortalarından itibaren belirgin bir şekilde göreceğiz. Tek haneli rakama da inşallah 2026’da ekonomimiz ulaşmış olacak” ifadelerini kullandı.
Türkiye’nin, Özbekistan’ın en fazla ihracat yaptığı ülkeler arasında üçüncü, ithalatında ise beşinci sırada olduğunu hatırlatan Yılmaz, “Bu sıraları daha üst seviyelere inşallah özel sektörümüzün gayretiyle taşıyacağız. Bir taraftan fiyat istikrarını sağlamaya dönük enflasyonla mücadele ederken diğer taraftan yatırımı, ihracatı, istihdamı, üretimi desteklemeye devam ediyoruz. Tüketim ağırlıklı bir büyüme yapısından yatırım, ihracat ağırlıklı bir büyüme kompozisyonuna doğru ekonomik politikalarımızı yeniden şekillendirmiş durumdayız. Bu çerçevede de ihracatçılarımıza ve yatırımcılarımıza her türlü desteği vermek için hazır olduğumuzu ifade etmek istiyorum. Özelikle katma değeri artıran ihracat imkanı getiren yatırımlar bizim için çok kıymetli” değerlendirmesini yaptı.
Özbekistan ile ikili ticaretin 3 buçuk milyar dolara ulaşmış durumda olduğunu söyleyen Yılmaz, “Yatırımlarımıza baktığımızda bir buçuk milyar dolar tutarında Özbekistan’da yatırımımız var. Bin 700’ün üzerinde firmamız Özbekistan’ın çok farklı bölgelerinde faaliyetlerini sürdürüyorlar. Ancak bunlar yetmez. Daha fazla firmaların karşılıklı yatırım yapması lazım. Özbekistan sadece 35 milyonluk bir pazar olarak görülmemeli. Bir taraftan da Gümrük Birliği var. Çok geniş bir coğrafyada çok stratejik bir konumda. Özbekistan’a yatırım yapanlar çok daha büyük bir pazara mal satma imkanına kavuşmuş oluyorlar. Aynı şey Türkiye için de geçerli. Türkiye sadece 86 milyona ulaşan bir iç pazara sahip değil, AB ile Gümrük Birliği olan, birçok ilişkileri olan, ikili serbest ticaret anlaşmaları olan bir ülke. Türkiye’ye yatırım yapan Özbek firmalar da çok daha büyük pazara erişme fırsatına sahipler. Hedefimiz Cumhurbaşkanlarımız tarafından belirlenmiş durumda 5 milyar dolar. İnşallah Kuchkarov ile birlikte iş dünyasının desteği ile bu hedefe en yakında zamanda ulaşıp yeni hedefler belirleyeceğiz” dedi.
Temmuz ayında yürürlüğe giren Tercihli Ticaret Anlaşması’nın 5 milyar dolarlık hedef için önemli olduğunu söylediği bir adım olduğunu kaydeden Yılmaz, “Etkilerini hep birlikte göreceğiz. Ama ürün sayısı yeterli değil. Kurumlarımız her geçen yıl inşallah yeni ürünler ilave ederek çok daha geniş çerçeveli bir anlaşmaya bunu ulaştıracaklar” ifadelerine yer verdi.
Türk müteahhitlerin Özbekistan’da önemli olduğunu söylediği işler yaptığını dile getiren Yılmaz, “262 proje üstlenmiş durumdalar. Bunların toplam büyüklüğü yaklaşık 7 milyar dolara ulaşmış durumda. Bu da her geçen yıl artan büyüyen bir faaliyet. Bu dönemin gelecekte daha da artacağına inanıyorum. Şevket Mirziyoyev’in reformları ile Özbekistan adeta bir şantiyeye dönmüş durumda. Hangi şehre giderseniz gidin, Taşkent’ten Buhara’ya Özbekistan’ın her tarafı, altyapı üstyapı projeleri ile bir şantiye noktasında. Bundan da müteahhitlerimizin gelecek dönemde pay almasını bekliyoruz. İş birliğimiz kazan-kazan ilkesine dayalı” diye konuştu.
TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu da burada yaptığı konuşmada, Özbekistan ile Türkiye’nin ‘iki devlet ve tek millet’ olduğunu belirterek, “Özbekistan Devlet Başkanı Mirziyoyev’in Devlet Başkanı seçilmesinden sonraki süreçte ülkelerimiz arasındaki ilişkilerin gelişiminden mutluyuz. Liderler düzeyindeki iyi ilişkiler, iş ilişkilerine de doğrudan yansımıştır. Devlet Başkanı Mirziyoyev’in liderliğinde Özbekistan’da gerçekleştirilen iktisadi reformlar, Özbekistan’ı yatırım için cazip hale getiriyor” şeklinde konuştu.
Reformlarda, girişimciliğin ve özel sektörün önemli yeri olduğunu savunan Hisarcıklıoğlu, “Bu açıdan oda sisteminin güçlendirilmesi, reformların derinleştirilmesi ve uygulanmasına ciddi katkı sağlayacaktır. Güçlü özel sektör için güçlü bir oda sistemine ihtiyaç vardır. Oda sistemin hizmet kapasitesini geliştirilmesi, güçlü ve sürdürülebilir gelir kaynaklarıyla mümkündür. Reform sürecinin önemli bir alanlarından biri de rekabet gücünün artırılması ve ihracat için uygun ortam bir oluşturulmasıdır. Bu açıdan ihracatçıya sağlanacak hizmetler de önemlidir. İhracat yapmak isteyen firmalara eğitim dahil, gerekli destek, oda sistemi tarafından sağlanmalıdır” dedi.
Özbekistan ekonomisindeki ilerlemelerin, TOBB’a gurur verdiğini ifade eden Hisarcıklıoğlu, “Türkiye-Özbekistan ilişkileri gelişmeye devam ediyor. Ticaretimiz son beş yılda yaklaşık iki katına çıktı. Tercihli Ticaret Anlaşmasının 1 Temmuz 2023 tarihi itibarıyla uygulanmaya başlamasından mutluyuz. Tercihli Ticaret Anlaşması ile ticaretimizin artmaya devam edeceğine inanıyorum. Müteahhitlerimizin iş hacmi de son beş yılda iki kattan fazla artış gösterdi. Yatırımlarımız da artmaya devam ediyor” değerlendirmesini yaptı.
Özbekistan Başbakan Yardımcısı ve Ekonomi ve Maliye Bakanı Jamshid Kuchkarov ise burada yaptığı konuşmada, güvenilir yatırımı ve Türk firmalarına imtiyazı Özbekistan’da bulabileceklerini belirterek, “Ne gibi projeleriniz, ne gibi amaçlarınız varsa bunları Özbekistan’da bulabilirsiniz. İnanıyorum ki bu İş Forumu, şirketlerimiz arasındaki girişimcilerin ilişkilerini geliştirmek için iyi olur. Özbekistan ve Türkiye ekonomisi birbirine rakip değil. Birbirini tamamlayan iki ülke. Son 5 yıl içinde iki devlet arasındaki bir buçuk katına yükseldi” dedi.
Kuchkarov, ecza, teknoloji, kuyumculuk ve ayakkabıcılık gibi konuların Özbekistan açısından cazip konular olduğunu aktararak, “Biz özellikle Özbekistan’da dokumacılık ile ilgili bazı meydanları oluşturmaya çalışıyoruz. Andican, Taşkent gibi illerde özellikle dokumacılık ile ilgili Özbekistan’ın dört farklı ilinde iş adamlarını teşvik etmek istiyoruz. Onlara kredi anlamında da imkanlar tanıyoruz. Özellikle devlet katkısı anlamında yüzde 8 oranında kredi imkanı sağlıyoruz. Bu tür imkanlardan burada bulunan iş insanlarının faydalanmasını tavsiye ediyoruz. Hangi kurum ve kuruluş, dokumacılık ile ilgili teklifimizi değerlendirecek olursa onlara verilecek olan 200 milyon dolarlık kredinin yüzde 8 oranında verileceğini buradan mutlulukla duyurmak istiyorum” ifadelerini kullandı.
Konuşmaların ardından Türk ve Özbek firmalar karşılıklı iş anlaşması imzalayarak toplu hatıra fotoğrafı çektirdi.
Daha sonra Yılmaz ve Kuchkarov, basına kapalı şekilde gerçekleştirilecek, baş başa ve heyetlerarası görüşme yapmak üzere Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’ne doğru yola çıktı.
