Sosyal medya fenomeni Nihal Candan’ın hayatını kaybetmesiyle son günlerde gündeme gelen anoreksiya nervoza hastalığı hakkında bilgi veren Dr. Öğretim Üyesi Şule Arslan, sosyal medyanın da etkisiyle özellikle kız çocuklarının risk altında olduğunu belirtti. Arslan, anoreksiya nervoza hastalarının bazı yemek ritüelleri geliştirdiği uyarısında bulundu.
İstanbul Aydın Üniversitesi’nden Dr. Öğretim Üyesi Şule Arslan, anoreksiya nervozanın ölüm riski en yüksek psikiyatrik hastalık olduğunu belirterek, hastalığın belirtileri, ilerleyişi ve tedavisi hakkında bilgi verdi. Hızlı kilo verme eğiliminin anoreksiya nervozaya kadar götürebildiğini belirten Arslan, “Günümüzde estetik kaygılar, sosyal medya baskısı ve diyet kültürü gibi sebeplerle kişiler çok hızlı bir şekilde kilo verme eğilimi göstermeye başladılar. Çok kısa sürede sonuç almak isteyen bireyler, çok düşük kalorili diyetler, öğün atlama, yanlış beslenme modelleri ya da çok yüksek yoğunluklu egzersiz yapma gibi bazı davranışlara yönlenebiliyorlar” dedi.
“Adet döngüsünün durması ve kemik erimesine neden oluyor”
Hızlı kilo kaybı sonucu vücutta kas kütlesi ve su kaybı meydana geldiğini belirten Dr. Şule Arslan, “Vücuttaki kas kütlesinin kaybı da vücut fonksiyonlarının bozulmasına ve bazal metabolizma hızının azalmasına sebep oluyor. Çok düşük kalorili diyetler de bazal metabolik hızın azalmasına neden oluyor. Hızlı kilo kaybı sırasında elektrolit kayıpları da meydan geliyor. Özellikle potasyom, sodyum ve magnezyum kayıpları kalp debisinin bozulmasına, ritim bozukluklarına ve ani ölümlere yol açabiliyor. Kadınlarda çok düşük kalorili beslenme adet döngüsünün durmasına sebep olabiliyor. Bu durumda kemik mineral yoğunluğunun azalmasına osteopeni ve osteoporoza (kemik erimesi) sebep olabiliyor” diye konuştu.
“İntihara sebep olabiliyor”
Dr. Şule Arslan, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Anoreksiya nervoza aslında kişinin beden algısının bozulması, çok düşük kalorili yemek yemeyle karakterize psikiyatrik bir hastalık, fiziksel belirtileri arasında yorgunluk, organ hasarları, kadınlarda adet döngüsünün bozulması gibi durumlar söz konusuyken psikolojik olarak da depresyon, anksiyete hatta intihar yönelimleri söz konusu olabiliyor.”
Boy kilo endeksi (BKE) değerinin 17’nin altına indiği durumlarda anoreksiya nervozanın başladığını söyleyen Dr. Arslan, 15’in altında olduğu durumlarda ise hastalığın çok ciddi boyutlara ulaşmış olduğunu belirtti.
“Açlık nedeniyle çektikleri ağrıdan mutluluk duyuyorlar”
Anoreksiya nevroza hastalarının yemekle ilgili bazı takıntılı davranışlar geliştirme eğilimi gösterdiğini belirten Dr. Şule Arslan, şu ifadeleri kullandı:
“Anoreksiya nervoza hastaları yemekle ilgili bazı ritüeller geliştirebiliyorlar, yemek tariflerine çok meraklı oluyorlar, beslenmeyle ilişkili çok araştırma yapıyorlar ve başkalarına çok lezzetli yemekler hazırlayabiliyorlar. Ancak kendileri bu yemekleri tüketmekten kaçınıyorlar. Genelde çok yavaş yemek yiyorlar ve sayarak çiğniyorlar. Hastalığın başlangıç evrelerinde meyve ve sebze gibi çok yüksek miktarda su içeren, çok düşük kalorili besinleri tercih ediyorlar. Bir süre sonra vücutlarında meydana gelen açlık ağrılarından bile zevk aldıklarını ifade edebiliyorlar. Kendi ifadelerine göre bu ağrılar, aslında bedenlerini kontrol edebilmenin bir göstergesi olduğu için bu ağrılardan mutluluk duyuyorlar.”
“Vücut kitle indeksi 17’nin altına düşmeden müdahale edilmeli”
“Anoreksiya nervoza sadece bir yeme bozukluğu hastalığı değil, yaşamla ilgili çok katmanlı bir psikiyatrik bozukluk. Bu sebepten dolayı multidisipliner bir yaklaşım gerekiyor” diyen Arslan, “Bir psikiyatrist, psikolog, diyetisyen ve dahiliye uzmanıyla birlikte müdahale ediliyor olması gerekiyor. Hastalığın başlangıç evresinde yani boy kilo endeksinin 17 olduğu evrede yeme davranışını düzelterek ve düzenli kan testleri yaparak kişiye özel müdahalelerde bulunmamız gerekiyor. Ancak ilerleyen safhalarda hastaneye yatışı ve klinik takibi gerektirebilir” diye konuştu.
“Geç kalındığında organlarda kalıcı hasara neden oluyor”
Özellikle sosyal medya ve akran zorbalığı nedeniyle hızlı kilo verme isteminde bulunan ergenlik dönemindeki kız çocuklarında anoreksiya nervozanın daha sık görüldüğünü ifade eden Arslan, tüm bireylerin risk altında olduğunu da sözlerine ekledi. Uzun süreli açlığın kalp, böbrek, beyin gibi hayati organlarda geri dönüşü olmayan bazı hasarlara sebep olduğunu ifade eden Dr. Şule Arslan, “Bu sebepten ötürü hastalığı erken fark edip doğru bir yaklaşımla tedavi etmek önemli. Çünkü anoreksiya nervoza psikiyatrik hastalıklar arasında ölüm riski en yüksek olan hastalık. Kişinin bu durumu erkenden fark edip tedavi olmayı kabul etmesi ve ekibe dahil olması gerekiyor. Maalesef yaşanılan en büyük zorluk da bu” diyerek sözlerini tamamladı.
(EK-
